Wat bracht het mij? Een avond van het lichaam met woord, spel, luchtigheid, diepgang, improvisatie en de theatrale dialoog. 

Natuurlijk wist ik dat lichaamstaal veel vertelt of op zich zelf kan staan in wat het vertelt. Het lichaam kunnen we lezen, ook non-verbaal. De communicatie van het lichaam gaat mogelijk sneller dan die van taal, wordt anders door ons opgenomen en kan in bepaalde situaties ook andere dingen zeggen dan ons woord. Het kan een aanvulling zijn op woorden, het lichaam heeft enorme uitdrukkingskracht. Met die taal en uitdrukkingskracht van het lichaam spelen was voor mij nog onbekend terrein, maar wat heeft deze ervaring mij veel gebracht! 

Als je mij bewust zou vragen enkel de lichaamstaal in te zetten, dan denk ik aan dans en word ik (vaak) abrupt nerveus. Er komt gewicht op.

Ik zat rond mijn vijftiende op stijldansles, samen met vriendinnen betekende dat een gezellige happening. De foxtrot en allerlei andere dansen werden ons geleerd. De eerste les vond ik leuk, maar daarna werd het al snel een worsteling. Dansen vanuit een stramien, het leren van pasjes, ik bleek er niet goed in te zijn. Kleine "trauma's" van vroeger (ballet, aerobics en musicallessen) kwamen prompt weer boven - ik raakte geblokkeerd. Het leek wel of mijn hersenen in ene niet meer wisten welk been waar zat en of ze alle kennis van tellen, van naar voren of achter gaan, gewist hadden. Zomaar doen en dan dansen daar haalde ik als kind veel plezier uit, maar dat vond de balletjuf geen goed idee, de aerobicsdocent vervelend en de musicalleraar te slordig en te anders dan de rest. Vooral hetzelfde kunnen als de anderen, dat werd enorm gewaardeerd, voor geapplaudisseerd en daar werd zelfs 'je kunnen' op afgewogen als een maatstaf. Mijn kunnen was wat dat betreft niet goed genoeg.

Met die "trauma's" en alles wat er nog bij kwam dank zij de stijldanslessen maakte dat mijn plezier verdween. Ook voor mijn danspartner was met mij dansen rampzalig, alles moest elke keer opnieuw en opnieuw. Het halen van een medaille (zo werden de lessen, afgerond) werd een gevecht van mijn lichaam met mijn hoofd. Spookbeelden doemden op als ik aan het afdansen dacht. Het idee dat de kans groot was dat het een afgang zou worden waar iedereen getuige van zou zijn maakte mij bang. Totdat de dansdocent, en echt ik dank deze man nog op mijn knieën, mij een keer geïrriteerd beetpakte om samen een pas te doen, nadat het hem keer op keer niet was gelukt iets uit te leggen. Hij zou het wel even voordoen. Ik zakte in elkaar van binnen en besloot, zo vloeibaar als ik was van angst, mij maar aan het moment over te geven. Er restte immer niets anders te doen dan dat .. De dansdocent pakte mij beet, begon te dansen en mijn lichaam volgde. Hij keek mij verbaasd aan met een blik van "jij kan wel dansen". Ik kon niet dansen, of mijn hoofd niet, maar mijn lichaam wel. Dat heb ik toen ervaren. Dat als mijn hoofd mijn lichaam aanstuurt, dat het niet lukt, maar als ik kan volgen, mijn lichaam het wel kan. Meedansen met iemand die mij goed leidt, bleek ik dus wel te kunnen. De docent besloot een volleerd danser te vragen om mijn partner te worden en de opluchting van mijn huidige partner was direct zichtbaar. En ik was zo dankbaar...  Toen ik weken later afdanste heb ik enkel gevolgd, gedaan en kennelijk gedanst. Mijn cijfers waren goed en missie geslaagd. Maar nooit meer heb ik zo gedanst als toen, want ja ik kon enkel volgen, niet dansen. Nu zul je misschien denken, wat heeft dit te maken met deze Maitland?  

Nou volgens mij heeft dit alles te maken met volgen, met een "dans". Het begint al doordat je een ander volgt in een "dans" door een zin te citeren. Je beweegt met deze woorden mee... De beweging die in deze woorden zitten, zetten jouw eigen woorden in gang. Je hoeft niet te beginnen, te kiezen want er is al een onderwerp, een trigger. Ik heb het ook zo ervaren. Ik ben enkel de woorden gaan volgen, alsof ik meedanste met de volleerd danser. Alsof ik begeleid of geleid werd. En dan is die tekst er, zo in korte tijd. Dat is dan een dans met woorden. Vervolgens komt er een dans met een ander die er staat, ten tonele. Weer iemand die je begeleid. Je reageert op wat je al gezien hebt. En dan als je zelf aan het woord bent, dan zijn in ene je eigen woorden je danspartner. Ook hierin ging ik gewoon en leidde mijn woorden op papier mijn lichaam en stem. Het lichaam had haar eigen taal aanvullend op mijn woorden, maar ook reagerend op wat het had opgepikt van anderen, zonder dat ik mij daar direct van bewust was. Ik was verbaasd over hoe mijn lichaam had gesproken, aldaar in dat ene moment. Mijn woorden kregen body en werden meer voelbaar doordat mijn lichaam meesprak. 

Is dat dan een theatrale dialoog? Wauw! Ik vond het heel bijzonder. En afgelopen week heb ik het gelijk in een werkbespreking toegepast. Met vierdejaars studenten bespraken we het beeldende werk van hen. We keken naar het beeldende werk dat door hen gemaakt was; een tekening, een videowerk, schilderij of foto, vervolgens schreven we vijf minuten een tekst welke we vervolgens hoorbaar en zichtbaar maakten in een theatrale dialoog. Een theatrale dialoog vanuit een beeldend werk. Het was indrukwekkend - kippenvel!- en super leerzaam. Want door het lichaam te gebruiken komt er iets aan het licht wat niet enkel woorden en beelden kunnen benoemen. Je krijgt nog een completer plaatje. Misschien moet ik nog eens aan mijn studenten vragen hoe zij het hebben ervaren en wat het hen heeft gebracht. En ik weet natuurlijk niet helemaal zeker of ik het volgens de passen heb gedaan die jij hebt bedacht, jouw "dans" of methodiek - maar ik weet wel zeker dat mijn reactie op jouw werkwijze weer een eigen methodiek is en dat is weer zeer bruikbaar. Ik ben geïnspireerd en dankbaar voor de mooie ervaring!