Hogeschool Utrecht (HU)

Onderzoek heeft volgens Daan Andriessen (lector methodologie van praktijkgericht onderzoek HU) drie kenmerken:
1- Onderzoek is een activiteit die nieuwe kennis oplevert. En dan bedoel ik ook echt nieuw: nieuw voor de wereld. Er komt iets uit dat wij eerder nog niet hadden.
2- Deze kennis wordt gedeeld met anderen. Ten tonele gebracht, opgevoerd, verspreid via woord, beeld, geluid. Als dat niet gebeurt dan is er geen sprake van onderzoek maar van individueel leren. Heel vaak leren we iets waarbij het geleerde privé blijft. Bij onderzoek wordt het leren ter beschikking gesteld aan anderen.
3- In onderzoek werk je methodisch. We maken gebruik van een aanpak en van methoden die we ook uitleggen. Hierdoor is de kennis die we ontwikkelen herleidbaar. Het is mogelijk om te herleiden waar de kennis vandaan komt en hoe die tot stand is gekomen. Ook muzisch onderzoek moet voldoen aan deze drie kenmerken van onderzoek. Anders is het geen onderzoek maar iets anders: een interventie, een opvoering, een leerproces.

In Musework en het Instituut voor Muzisch Onderzoek ontwikkelen we dit idee van muzisch onderzoek verder. Wij doen onderzoek naar muzisch onderzoek. Waarbij ieder van de drie kenmerken onderwerp is van studie. Het eerste kenmerk: onderzoek is een activiteit die nieuwe kennis oplevert. Een belangrijke vraag is welke soorten kennis muzisch onderzoek oplevert. Voor het antwoord op die vraag kan je aansluiting zoeken bij een brede opvatting over kennis, zoals bijvoorbeeld voorgesteld door Markauskaite & Goodyear (2017).

Deze auteurs maken onderscheid tussen:

  • Conceptuele kennis: de modelmatige kennis die bijvoorbeeld nagestreefd wordt in veel natuurwetenschappen en die de werkelijkheid in abstractie beschrijft en verklaart.
  • Handelingskennis: kennis die professionals helpt om te handelen, zoals bijvoorbeeld de kennis die wordt geproduceerd in de geneeskundige wetenschappen.
  • Sociale kennis: kennis over sociale omgang tussen mensen die het mogelijk maakt andere mensen te begrijpen en sociaal te handelen.
  • Materiële kennis: kennis over hoe materie zich gedraagt en reageert zoals de kennis die een pottenbakker heeft over de eigen-schappen van zijn materiaal.
  • Lichamelijke kennis: kennis over de senso-motoriek van je lichaam, die het mogelijk maakt fysieke handelingen uit te voeren zoals bijvoorbeeld fietsen.Het resultaat van jouw muzisch onderzoek kan al deze vormen van kennis zijn. En dat heeft gevolgen voor de manier waarop je deze kennis deelt. Dat is het tweede kenmerk van onderzoek waar wij onderzoek naar doen. Conceptuele kennis leent zich goed om te delen in een artikel. Maar dat gaat niet op voor lichamelijke kennis. Daarvoor zijn andere vormen van opvoering nodig.

In de werkplaats Musework onderzoeken we vormen om kennis uit muzisch onderzoek te delen. Het derde kenmerk is dat onderzoek methodisch is. Hieruit volgt de belangrijke vraag wat de methodologie is van muzisch onderzoek. Heeft die een eigen methodologie? Hoe vult deze methodologie het repertoire aan van onderzoeksaanpakken uit traditioneel onderzoek? Wat is daarvan de meerwaarde? Op dit vlak hebben we inmiddels al een aantal methoden. Deze zijn op musework.nl terug te vinden. Maar in onderzoek zijn niet alleen de methoden van belang maar ook de manier waarop methoden worden gecombineerd tot een consistent geheel. Methodologen hebben het dan over het onderzoeksdesign. Een onderzoeksdesign is een configuratie van onderzoekmethoden voor het verzamelen en analyseren van gegevens. Wat is het onderzoeksdesign van jouw muzisch onderzoek? Hoe combineer je muzische onderzoeksmethoden zodanig dat je de werking van het muzisch werken optimaal benut?