Dat leverde verstilling op. Er hoefden nauwelijks nog woorden te klinken. De voorstelling beroerde iedere afzonderlijke deelnemer. Deze kunstinterventie stond als een huis, zei de trainer. Dat maakte dat iedereen op geheel eigen wijze het 'afscheid nemen' heeft beleefd. Een ervaring vol ruimte.

Ik belde nadien met Anouk die me vertelde: Tegen de schuine wanden op zolder stonden de tekeningen van Bart. Er viel mooi licht op vanuit het zolderraam. De scenografie was perfect. Dat creëerde een geheel andere mise en scene dan als we een gewone voorstelling spelen. Wij waren te gast bij deze groep - die elkaar al kende. Dat is heel anders dan als we spelen in het Maitland theater; dan komen de groepen naar ons toe. Nu kwamen wij op hun terrein.  

Van Bart hoor ik over het belang van het creëren van de juiste stage zodat mensen kunnen instappen. Ze kwamen uit iets anders op hun laatste middag samen en hadden hun hoofden vol met van alles. Wij hielpen bij het maken van de overstap naar onze voorstelling. Ook zo'n transitie hoort bij het maken van en vormgeven aan onze voorstelling. 

Zonder de stage-setting is het voor toeschouwers lastig om 'in te stappen'. Ook dat intro gedeelte hoort bij de performance. In die fase wordt het publiek als het ware benaderd alsof ze toestemming mogen geven. Ze worden ontvankelijk gemaakt. Daarna kunnen ze aanschouwen en beleven. Dat is anders bij een voorstelling in een schouwburg want daar kopen mensen bewust vooraf hun kaartje voor. In de trainingssetting is het belangrijk om mensen context te geven en mee te nemen - een soort sociale contractering zodat de performance kan worden gegeven en ontvangen.

Wat ze beleven is niet van tevoren in te schatten. Na de performance komen meestal de vragen van Bart; wat hoorde je, wat zag je en viel op voor jou? Dat was nu niet nodig. Een paar mensen lieten iets horen in een heel kort nagesprekje. Dat illustreerde een prachtige meerstemmigheid. Alles mag er zijn. Mensen leggen zelf allerlei verbindingen en associaties. De gelaagdheid van een kunstwerk is erin te ontdekken. Het is wat jij erin hoort en ziet.  

De meerstemmigheid zorgde in dit geval voor een fraaie afsluiting van een langdurig trainingstraject dat de groep gezamenlijk volgde.  Een intro vooraf is prettig voor de kijker. Dat geldt ook voor even kort stilstaan na afloop; dat lijkt nodig om de inhoud te laten resoneren. Zo kan het beter doorwerken. Ook nog dagen/weken erna. 

De trainer Iro laat weten dat ze vooraf niet wist wat er zou komen en ook dat ze Bart en Anouk niet kende. Wel had ze aangekondigd richting de deelnemers dat het iets was om je aan over te geven - men hoefde niets. Gewoon kijken, luisteren, voelen en ervaren. Nadien volgden er van iedereen een paar woorden. Meer was ook niet nodig. De opvoering had van zichzelf al veel waarde, volgens Iro.

Het was wel spannend omdat ik niet wist wat er zou komen. Normaliter ben ik nogal controlerend van aard, maar ik houd ook van vernieuwing en deze uitdaging leek me de moeite waard, vertelt Iro. Ik wil mensen in beweging zetten en dat is hiermee goed gelukt.

Waarom zou je het weer inbouwen of aan iemand aanraden? vraag ik haar in een gesprekje bijna drie maanden na dato.  Er wordt hiermee een afgebakende leerinterventie geboden. Het feit dat het een vrije interventie is, biedt ruimte voor mensen om te projecteren. Om er als het ware zelf weer iets van te maken  En het is rakend en  mensen kunnen zelf ervaren wat er voor hun is. En tegelijkertijd maak je het als groep mee en ook daar zit waarde in.