Via het intrigerende boek Tussen de regels van organisatiefilosoof Mieke Moor maakte ik kennis met het kunstwerk van Katharina Fritsch: Tischgesellschaft. Het levensgrote werk toont 32 identieke mannen. Het beeld van dit tafelgezelschap staat voor mij metafoor voor conformeren aan conventies en ongeschreven regels. Ook toont het mij een gebrek aan lef en eigenheid van mensen als ze zich in een groep bevinden. Iets wat ik koppel aan gesprekken op de werkvloer; bijvoorbeeld in vergaderingen of bijeenkomsten. Al direct bij binnenkomst in een zaal lijken we in een soort vergadermal te stappen. 

Gelukkig zie ik in de foto van het Tischgesellschaft nog perspectief. Dat laatste symboliseert voor mij het potentieel dat professionals met de juiste stimulans bereidt zijn de verantwoordelijkheid te pakken en hun nek uit te steken. Ze moeten hooguit weer even worden ‘aangezet’ tot handelen; tot onthullen wat er toe doet.

Het is de antropoloog Margaret Mead die mij inspireert met haar woorden: Never doubt that a small group of committed citizens can change the world, indeed it’s the only thing that ever has. Die quote reikt het perspectief aan dat je het niet in je eentje hoeft te doen en al met een kleine groep veranderaars veel kunt bereiken. Maar er moet iemand zijn die een wending inzet in een vastgelopen vergadering door zijn/haar nek uit te steken. Even ont-regelen. Op het podium stappen. Onthullen wat gezegd moet worden op dat moment. De professional die dat ten tonele wil brengen, daar wil ik graag mee werken. Die wil ik graag aanmoedigen om in beweging te komen. Om patronen te doorbreken en ongemak juist te benutten in plaats van het 'weg' te moffelen.

Dus onderzocht ik in mijn HKU Masterjaar: Hoe doorbreek je in een vergadering de default modus?

Kunst staat erom bekend dat ze kan ontregelen en de verbeeldingskracht aanspreekt. Daarom dook ik in de wereld van de Kunsten en las ik over de muzen via het boek van Bart van Rosmalen. Met een muzische grondhouding kan ieder mens vertellen, spelen, maken en delen; net zoals de muzen dat deden.

Het is vanuit de verbeelding dat professionals andere gesprekken met elkaar kunnen voeren. In een bijeenkomst kan de metafoor van het Gesprek als Theater nuttig zijn om voorzichtig te ont-regelen en uit de standaard modaliteit te stappen. Als professional stap je even in een voorstelling. Zet je jezelf op en in het spel. In de conversaties die we voeren zijn we soms toeschouwer en soms speler. Maker van een prachtig gesprek. We laveren heen en weer en kunnen steeds opnieuw een rol kiezen. Voor het toelaten van meer verbeelding op de werkvloer hoeven we niet de hei op.

Ik zie 'a small group of committed citizens' voor me. Zij 'maken' gesprekken en dragen zo bij aan vernieuwing in organisaties. Hoe zal ik als antropoloog 'beginnen' met onthullen dat ik graag aan die gesprekken bijdraag?  Hoe kan ik anderen ondersteunen om in beweging te komen om de broodnodige vernieuwing in te zetten?