Uitdaging is om de methodiek in de vroegtijdige aanpak van geweld en de verworven inzichten zodanig op te schrijven dat deze gearticuleerd en overdraagbaar wordt. We gingen met het interventieteam van trajectbegeleiders, psycholoog en gezinsbegeleider mee op huisbezoek, waren aanwezig bij gesprekken met partners, ouders en kinderen, woonden overleg van het team bij waarin er een advies op maat werd voorbereid, bestudeerden dossiers, interviewden medewerkers en stelden verdiepende en kritische vragen. Er volgden drie feedback loops die relevant waren voor de ontwikkeling van de methodiek.

Op basis van de doorontwikkeling van de interventie Take a Break gebruikten we voor het eerst de term navigeerkracht. Dit is het ambachtelijke vermogen van het interdisciplinaire team om in de actie sturing te geven aan de interventie en het vermogen om op de actie individueel en gezamenlijk te reflecteren. Dit is vergelijkbaar met wat David Schön in de Reflective Practitioner beschrijft als reflection in action en reflection on action. Zowel de veiligheid als de verandering worden in en met dit begrip navigeerkracht gekaderd. Je hebt vaardigheden nodig om te leren laveren en rustiger vaarwater te vinden en je hebt vaardigheden nodig om in moeilijke (weers)omstandigheden het roer stevig in handen te houden en overzicht te bewaren.

Door het gebruik van het woord navigeren ontstond het idee om de reis van de gezinnen in Take a Break vanuit de medewerkers gezien te beschrijven als een zeilreis waarin iedereen aan boord een rol heeft en de handen uit de mouwen steekt. De ouders komen meer als een team aan het roer, er is hands-on hulp wanneer nodig en er wordt geleerd om beter te zeilen. Je kunt een zeilbrevet halen door te laveren, de zeilen te hijsen en in te schatten of het nodig is om bij gevaarlijke omstandigheden juist een eiland aan te doen dat Break of Noodbed kan heten.

De metafoor wordt in het interventieteam goed ontvangen.

Ik besluit tekenares Katja Fred de beschrijving van de zeilreis te sturen en haar te vragen om een tekening. Zij maakt eerst als ontwerp een schets. Een eerdere berg sneuvelt (het is geen vakantie in het buitenland) en de eilanden zijn in de verte zichtbaar als mogelijk vaste wal. Meermalen spreken we elkaar over de context van de tekening en de posities van de leden van het interventieteam aan boord.

Tussentijds leg ik deze metafoor en een bijbehorende schets de eerste dag direct in de werkplaats in mijn groep ' doorwerking' voor. Ik ben geraakt doordat ik acht prachtige brieven ontvang op mijn vraag welke mogelijkheden deze metafoor van de zeilboot biedt.

Ik leer veel over dit tussentijds toetsen en kan daardoor tot verfijning en een betere ordening komen, waarbij de plaats van de zeilmetafoor en de samenwerking verder verhelderd wordt.

Allereerst heb ik in de introductie onvoldoende precies verteld voor wie deze metafoor is en waaruit deze is ontstaan. Het is dus niet een metafoor die de gezinnen zelf gebruiken, maar die aansluit op het specifieke handelen van het interventieteam en de methodiek van acht weken. Ook is mijn uitleg voor outsiders wellicht niet afdoende.
Ten tweede is onvoldoende duidelijk gemaakt dat deze metafoor pas is ontstaan na negen maand intensief samenwerken en dus niet in een achternamiddag is ontstaan.
Ten derde is het van belang om een metafoor als het lukt bij voorkeur in co-creatie te ontwikkelen. We hebben de metafoor gebruikt aangezien de leden van het interventieteam zich daarin hadden herkend.
Ten vierde wanneer we een metafoor willen ontwerpen voor gezinnen is het van belang om ze daarbij actief te betrekken. Kinderen kunnen misschien tekeningen maken en volwassenen kunnen ook hun beelden van de verandering beschrijven.

Ten vijfde toont de kracht van een metafoor zich aangezien deze verschillende kwaliteiten met elkaar verenigt. Aan de ene kant doordat het een verschijnsel juist samenbalt en samenvat en aan de andere kant doordat het mogelijkheden geeft om de werkwijze in dit geval nog meer uit te pakken. Het is dus eigenlijk een cross-over. Belangrijk is om dit ontwerp in co-creatie te kunnen ontwikkelen.

De metafoor geeft een ingang voor interessante (vervolg)vragen. Hoe gedraagt de zeilboot zich bij zwaar weer, wanneer is het noodzakelijk om een eiland of juist een haven aan te doen? Wanneer is er sprake van een crisis en hoe kun je daarmee omgaan zonder dat het aan boord te gevaarlijk wordt? Wat gebeurt er als je het anker uitgooit? Is het water een meer of is dit een zee? Wat is het doel van de reis en wie heeft een kompas en leest dit af? Een metafoor kan dus ook psycho-educatief materiaal tot ontwikkeling brengen en behulpzaam zijn als overdrachtelijk verhaal bij de transfer.

Een metafoor wint aan kracht wanneer deze specifiek is en voortkomt uit de mensen die deze ervaring met zich meedragen. Het samen maken met de professionals en de gezinsleden versterkt deze kracht nog verder. Door de schets voor te leggen in de werkplaats is de definitieve tekening nog sterker geworden door het doorlopen van de ontwerpcirkel. De oefening en de reacties en vragen van de brievenschrijvers (soms outsiders die reageren vanuit deze o zo belangrijke outsiderspositie) hebben mijn eigen tacit knowing en intieme weten geraakt, waardoor ik besefte dat de tekening/schets meer verfijnde uitleg behoefde en ik door de feedback mogelijkheden ontdekte om mijn eigen verwoording preciezer te laten zijn en plannen voor voortzetting verder aan te passen. Dit draagt bij aan verdere inzichten in de wijze waarop je een metafoor kunt ontwerpen, je meer beelden kunt werken en hoe je geleidelijk aan deze kunt verrijken met tools.