Beste lezer,

De vorig jaar overleden filosoof Bruno Latour bestudeerde als eerste de totstandkoming van wetenschappelijke kennis met de blik van een antropoloog. Wetenschappelijk onderzoek heeft iets van machtspolitiek, zo stelde hij. ‘Actanten’ proberen voortdurend allianties te vormen om zo hun eigen belangen te verdedigen. Een actant kan een mens zijn, maar ook een object, een dier, een rivier, een landschap, een institutie. Volgens Latour heeft geen enkele actant voorrang boven de ander. Wie er gelijk krijgt in een conflict of bij een kwestie hangt af van wie er een rol krijgt als actant.

De klimaatkwestie behoort tot de kern van de geopolitiek en is rechtstreeks verbonden met ongelijkheid en onrechtvaardigheid, stelt Latour. In zijn boek ‘Waar kunnen we landen?’ stelt hij het vraagstuk van het klimaat centraal en vraagt hij zich af: kunnen we de politiek herdefiniëren tot wat ons terugvoert naar de aarde?

In deze MusePost staat het werk van Valerie van Leersum centraal. Ze werkt als kunstenaar, ontwerper en lokaal-ontdekkingsreiziger. Middels haar werk onderzoekt ze de relatie tussen mens en landschap. Hoe vormt het landschap de mens en hoe geeft de mens op zijn beurt vorm aan de relatie met het landschap?

Alumnus Nikki Ong won in 2023 ‘De Pluijm’ met haar onderzoek Waterwezen: een poging om geen mens te zijn, dat komend jaar gepubliceerd wordt door HKU Press. In deze MusePost kun je haar poging lezen zich te identificeren met de Noordzee.

Verder in deze MusePost onder de aandacht: het nieuwe boek 'Waar de bijen slapen' van Ruben Jacobs.

En voor in de agenda: 13 Maart maken Bart & Anouk is samenwerking met psychologe, theologe en predikant Claartje Kruijf in de Geertekerk in Utrecht een avond over Ontvankelijkheid. En op 4 juni is ons jaarlijkse festival Musework Live in het Akoesticum in Ede (later volgt meer informatie).

Veel leesplezier!

De redactie

_{Daar waar de vissen dol worden, Valerie van Leersum}

Nikki Ong: Waterwezen: een poging om geen mens te zijn

Over schrijven wordt vaak gezegd dat het een oefening is in empathie. Door je in te leven in andere perspectieven, in personages die soms mijlenver van je afliggen, leer je een ander beter te begrijpen. Schrijvers zijn daar dan ook volop mee bezig: in de huid kruipen van een personage. En hoe ver die personages ook van ons af liggen, in één ding lijken ze meestal wel op ons. Het zijn, bijna altijd, mensen.

Voor haar afstudeerwerken aan de opleiding Writing for Performance besloot Nikki Ong dat het tijd was om zich in te leven in een ander perspectief. Want te midden van een ecologische crisis en massa-uitsterving, gaat het in theater en literatuur nog opvallend vaak alleen over de mens. In 2023 studeerde zij af met Waterwezen: een poging om geen mens te zijn. Een onderzoek waarin zij zocht naar methodes om de stem van de Noordzee te vangen en te laten klinken in een theatertekst. Als schrijver daagde zij zichzelf uit om het perspectief van de Noordzee te leren kennen, te belichamen, taal te geven. Want deze zee, die wordt gezien als gevaarlijk, die we buitenhouden met dijken en deltawerken, die steeds verder stijgt, heeft het de laatste tijd niet makkelijk. Er wordt in dit land veel gesproken en besloten over de Noordzee, maar de stem van de Noordzee zelf wordt nog weinig gehoord. Dus, in een poging om zichzelf als mens niet meer centraal te stellen en de verbinding tussen mens en niet-mens op te zoeken, besloot Nikki de zee haar hoofdpersonage te maken.

Lees hier het artikel De zee verstaan

_{Daar gezien van hier, Valerie van Leersum}

Het werk van Valerie van Leersum: daar waar land en lucht, stad en natuur, grond en water elkaar ontmoeten

In deze MusePost staat het beeldende werk van Valerie van Leersum centraal.Valerie van Leersum (1973) werkt als kunstenaar, ontwerper en lokaal-ontdekkingsreiziger. Middels haar werk onderzoekt ze de relatie tussen mens en landschap. Hoe vormt het landschap de mens en hoe geeft de mens op zijn beurt vorm aan de relatie met het land?

Hiervoor maakt ze beelden en installaties opgebouwd in diverse media. Soms staan de beelden op zichzelf, in andere gevallen maken ze deel uit van een installatie of veelluik. Het werk kan gelezen worden als een zoektocht naar de diepe verbondenheid met een plek. Het beweegt zich tussen enerzijds de 'feitelijke' geschiedenis en anderzijds de subjectieve beleving. Voor veel van haar werken werkt ze samen met wetenschappers en andere professionals met verschillende achtergronden. Beginnend met een artistiek onderzoek, streeft ze naar ee poëtische abstractie, die de kijker of deelnemer uitnodigt om te bewegen tussen persoonlijke ervaring en de grotere context van een fenomeen. De laatste jaren vertrekken de werken vanuit plekken waar een transitie plaatsvindt. Daar waar land en lucht, stad en natuur, grond en water elkaar ontmoeten.

Lees hier haar brieven aan de grond.

Of luister naar het audiostuk, onderdeel van het werk 'Daar gezien van hier', over onze kijk op de horizon en haar kijk op ons.

www.valerievanleersum.nl/daar-gezien-van-hier/

_{Daar gezien van hier, Valerie van Leersum}

Ruben Jacobs: Waar de bijen slapen

13 Februari komt het nieuwe boek uit van Ruben Jacobs.

Verscholen achter oude beuken en omringd door weilanden ligt de moestuin van buitenplaats Jagtlust. Waar de tuin vroeger een bron van voedsel was voor welvarende families, is hij tegenwoordig vooral een plek die rust en ritme biedt aan de kwetsbaren onder ons. Ruben Jacobs werkte een jaar lang als vrijwilliger op deze zorgtuin. De tuin en het bos eromheen bleken al snel een omgeving waarin mens en natuur elkaar ontmoeten en beïnvloeden, waar verwondering je kan overvallen. Met het verstrijken van de seizoenen laat de tuin zien dat alles voortdurend in beweging is en dat er troost te vinden is in elkaars aanwezigheid.

Bestel hier een exemplaar van 'Waar de bijen slapen': https://www.thomasrap.nl/boek/waar-de-bijen-slapen/

_{De kleur van de Noordzee, Valerie van Leersum}

Musework agenda

13 maart 2025: Geertekerk Utrecht, een avond over Ontvankelijkheid

4 juni 2025: Akoesticum Ede, Musework Live

Vanwege grote belangstelling komt er in het najaar een nieuwe Masterclass. Je kunt je al opgeven door een mail te sturen aan: muzischwerk@gmail.com

_{Wil je meer zien en lezen over het werk van Valerie van Leersum, neem vooral een kijkje op haar website:}

_{www.valerievanleersum.nl}