Een gesprek zien als een korte opvoering kan voor data-pareltjes zorgen. Professionals aanzetten om even iets te maken van of over het gesprek dat we voeren, zorgt voor prachtige 'data' is mijn ervaring.

Even een kort introotje: In het werken met professionals onderzoek ik als antropoloog de gesprekscultuur in een aantal organisaties. Dat is wat ik op allerlei plekken en op allerlei manieren doe. Als antropoloog stap ik 'erin' en 'eruit'. In het 'doen' van het werk observeer ik als onderzoeker en min/meer gelijktijdig neem ik ook deel aan een gesprek. Als onderzoeker stel ik 'al doende=onderzoekend' vragen en dat levert ter plekke gegevens/data op. En even zo vaak haal ik nadien herinneringen op van het gesprek en dat levert ook data op. Daarin maak ik onderscheid tussen de feitelijkheden, de analyse daarvan (duiding) en mijn eigen ervaringen/gevoelens erbij. 

Dan nu door naar het maken van data: Het mooie aan de werkplaats Muzisch Onderzoek is dat ik daar als antropoloog wordt aangemoedigd om ook performatief te werken. Iets wat ik eerder nauwelijks benutte.

Dat doe ik bijvoorbeeld door zelf een ter plekke geschreven (en dus passend) haiku gedicht voor te dragen. Of: door aan de professionals te vragen iets te 'maken' van wat er 'is' in het gesprek. Een kort verhaaltje/gedicht of een brief bijvoorbeeld waarin we even zichtbaar maken (verbeelden/verwoorden) wat er op dat moment is wat er toe doet voor jou als professional. Deze interventie zie ik als een manier om het gesprek letterlijk en figuurlijk even 'vast te houden'. En daarna als het ware via de gemaakte werkjes op te voeren. Prachtige 'monologen' levert dat op waar mensen zelf ook stil van zijn. En waar het groepsgevoel van wordt 'aangezet'. Zelfs de mensen die besluiten hun 'werkje' niet op te voeren, geven een mondelinge verklaring die vaak net zo krachtig is als het 'tonen' en laten horen van het gemaakte. Zo levert even een andere 'vorm' aan het gesprek geven dus altijd weer nieuwe data op. 

Raar woord: Het klinkt raar om het woord 'data' te gebruiken hiervoor, maar dat komt vast omdat het hier om muzisch actie-onderzoek gaat. En het woord 'data' lijkt te klinken als een woord uit een ander onderzoeksparadigma. Maar ach, het zijn allemaal 'gegevens' en het wordt ons in beide gevallen ge-geven. Als een soort kado. Steeds weer. Ik werk met de metafoor van het 'gesprek als opvoering' en zie sindsdien alle 'data als kadootjes'.

Hierboven las je over iets maken gedurende het gesprek. Momenteel onderzoek ik in een aantal organisaties met de professionals wat ze nadien kunnen 'maken' van een gesprek dat we hebben gevoerd. Het gesprek is afgesloten en vond een tijd geleden plaats. Wat maken ze nu van de herinnering aan het gesprek? Ze kunnen iets maken met en van woorden, iets knutselen met papier, foto's maken, of welke uitingsvorm er maar bij hen bij past.

Daarmee worden ze mede-onderzoekers. Ze stappen letterlijk met mij in het actie-onderzoek. Daarmee onderzoek ik waar het professionals toe aanzet! En dat wordt daarmee ook weer onderdeel van mijn muzische onderzoek naar gesprekscultuur in/van organisaties.

Ik houd jullie graag op de hoogte van de data-parels die hiermee een gegeven worden.

(Deze blogpost is ook op Linked-in geplaatst)